मार्गदर्शक तत्त्वे
Margdarshak Tatve
Directive Principles of State Policy (DPSP)
मार्गदर्शक तत्त्वे | Margdarshak Tatve | Directive Principles of State Policy (DPSP) ही भारताच्या राज्यघटनेत भाग ४ व कलम ३६ ते कलम ५१ मध्ये राज्याची धोरणे देण्यात आली आहेत. मार्गदर्शक तत्त्वे ( Margdarshak Tatve | Directive Principles of State Policy - DPSP ) न्यायप्रविष्ठ नाहीत . राज्याने कसे वागावे हे यामध्ये सांगितलेले आहे. सरकारने त्याचे पालन न केल्यास न्यायालायलात त्यांच्याविरुद्ध दाद मागता येत नाही. मार्गदर्शक तत्त्वे ( Margdarshak Tatve | Directive Principles of State Policy - DPSP ) सामाजिक न्याय घटनेशी निगडित आहे व कार्यपालिकेत कार्य करण्यासाठी हे तत्व मार्गदर्शन देतात. राज्याचे मार्गदर्शक तत्त्वे ( Margdarshak Tatve | Directive Principles of State Policy - DPSP ) आपण आयर्लंडकडून या देशातून घेतली आहेत .
हे पण पहा :- भारतातील राष्ट्रीय उद्यान
मार्गदर्शक तत्त्वे | Margdarshak Tatve
Directive Principles of State Policy (DPSP)
कलम मार्गदर्शक तत्व ३६ राज्याची व्याख्या ३७ या भागासाठी असलेली तत्वे लागू करणे ३८ राज्याने लोककल्याणाच्या संवर्धनासाठी समाजव्यवस्था प्रस्थापित करणे ३९ राज्याने अनुसराण्याच्या धोरणाची विवक्षित तत्वे ३९ असमान न्याय व कायदेविषयक मोफत सहाय्य
४० ग्रामपंचायतींचे संघटन ४१ कामाचा, शिक्षणाचा आणि विवक्षित बाबतीत लोकसहाय्याचा हक्क ४२ कामाबाबत न्याय्य व मानवीय परिस्थिती आणि प्रसूतीविषयक सहाय्य यांची तरतूद ४३ कामगारांना निर्वाह वेतन इ. ४३ अ उद्योगधंद्यांच्या व्यवस्थापनात कामगारांचा सहभाग ४३ ब सहकारी संस्थांचे प्रवर्तन ४४ नागरिकांकरिता समान नागरी कायदा ४५ सहा वर्षांखालील बालकांची प्रारंभिक बाल्यावस्थेतील देखभाल आणि शिक्षण यांची तरतूद ४६ अनुसूचित जाती, जमाती आणि इतर दुर्बल घटक यांचे शैक्षणिक व आर्थिक हितसंवर्धन ४७ पोषणमान व राहणीमान उंचावणे आणि सार्वजनिक आरोग्यमान सुधारणे हे राज्याचे कर्तव्य ४८ कृषी व पशुसंवर्धन यांची सुसूञ व्यवस्था लावणे. ४८ अ पर्यावरणाचे संरक्षण व संवर्धन करणे आणि वने व वन्य जीवसृष्टी यांचे रक्षण करणे. ४९ राष्ट्रीय महत्वाची स्मारके व स्थाने आणि वस्तू यांचे संरक्षण. ५० कार्यकारी यंञणेपासून न्याययंञणा अलग ठेवणे. ५१ आंतरराष्ट्रीय शांतता व सुरक्षा यांचे संवर्धन.
| कलम | मार्गदर्शक तत्व |
|---|---|
| ३६ | राज्याची व्याख्या |
| ३७ | या भागासाठी असलेली तत्वे लागू करणे |
| ३८ | राज्याने लोककल्याणाच्या संवर्धनासाठी समाजव्यवस्था प्रस्थापित करणे |
| ३९ | राज्याने अनुसराण्याच्या धोरणाची विवक्षित तत्वे |
| ३९ | असमान न्याय व कायदेविषयक मोफत सहाय्य |
| ४० | ग्रामपंचायतींचे संघटन |
| ४१ | कामाचा, शिक्षणाचा आणि विवक्षित बाबतीत लोकसहाय्याचा हक्क |
| ४२ | कामाबाबत न्याय्य व मानवीय परिस्थिती आणि प्रसूतीविषयक सहाय्य यांची तरतूद |
| ४३ | कामगारांना निर्वाह वेतन इ. |
| ४३ अ | उद्योगधंद्यांच्या व्यवस्थापनात कामगारांचा सहभाग |
| ४३ ब | सहकारी संस्थांचे प्रवर्तन |
| ४४ | नागरिकांकरिता समान नागरी कायदा |
| ४५ | सहा वर्षांखालील बालकांची प्रारंभिक बाल्यावस्थेतील देखभाल आणि शिक्षण यांची तरतूद |
| ४६ | अनुसूचित जाती, जमाती आणि इतर दुर्बल घटक यांचे शैक्षणिक व आर्थिक हितसंवर्धन |
| ४७ | पोषणमान व राहणीमान उंचावणे आणि सार्वजनिक आरोग्यमान सुधारणे हे राज्याचे कर्तव्य |
| ४८ | कृषी व पशुसंवर्धन यांची सुसूञ व्यवस्था लावणे. |
| ४८ अ | पर्यावरणाचे संरक्षण व संवर्धन करणे आणि वने व वन्य जीवसृष्टी यांचे रक्षण करणे. |
| ४९ | राष्ट्रीय महत्वाची स्मारके व स्थाने आणि वस्तू यांचे संरक्षण. |
| ५० | कार्यकारी यंञणेपासून न्याययंञणा अलग ठेवणे. |
| ५१ | आंतरराष्ट्रीय शांतता व सुरक्षा यांचे संवर्धन. |
हे पण पहा :- भारतातील शासक व त्यांचा शासन काळ
तुम्हाला मार्गदर्शक तत्त्वे | Margdarshak Tatve | Directive Principles of State Policy (DPSP) ही माहिती आवडली असेल तर शेअर करा.
The Study Katta Team
No comments:
Post a Comment
Please do not enter any spam link in the comment box